مقدمه
فعالیت‌های فرهنگی یهودیان در ایتالیا، علاوه بر جامعة یهودیان این کشور، به وسیلة نمایندگان اتحادیه‌ها و انجمن‌های بین‌المللی یهودیان و نیز رژیم اشغالگر قدس و سرانجام، لابی یهود برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. مطابق دیپلماسی فرهنگی این لابی، برنامه‌ریزی و اجرای این فعالیت‌ها برای دو گروه مخاطب جامعة یهودیان ایتالیایی و ایتالیایی‌های غیریهودی، ساختار، اهداف، و محتوای کاملاً متفاوتی دارد. همچنین، کارگزاران این فعالیت‌ها، دو محتوای آیین یهود و فرهنگ یهود را تا حدّ زیادی در فعالیت‌های خود از یکدیگر تفکیک و متمایز نموده‌اند.
در واقع، علی‌رغم اینکه رژیم صهیونیستی یک حکومت دینی یهودی است که بر مبنای یک ایدئولوژی دینی بنا نهاده شده، از یک سو، ماهیت غیرتبلیغی آیین یهود که در قوم‌محوری آن ریشه دارد، و از سوی دیگر، ایدة مرزبندی سرزمین موعود برای این قومیت که خود به شکل‌گیری گونة خاصی از ملّی‌گرایی مبتنی بر قوم‌گرایی دینی انجامیده‌است، موجب شده که رژیم صهیونیستی با وجود برخورداری از ساختار یک حکومت مبتنی بر ایدئولوژی دینی، در فعالیت‌های فرهنگی برون‌مرزی خود، فعالیت‌های تبلیغ دینی را از دیپلماسی فرهنگی خود جدا نماید و دربارة جامعة یهودیان نیز با واگذاری محتوای دینی فعالیت‌ها به کنیسه‌ها و دیگر تشکیلات کلان‌تر، بر ساختارهای آیین قوم‌محور در نسبت این قومیت با سرزمین موعود تمرکز نماید. از این رهگذر، در گفتمان درونی دیپلماسی فرهنگی خود با جامعة یهودیان جهان، ایشان را به بازگشت به سرزمین موعود ترغیب می‌کند و در گفتمان بیرونی دیپلماسی فرهنگی خود با غیر یهودیان نیز با یادآوری نسل‌کشی یهودیان، مشروعیت این خوانش قوم‌محور و مرزبندی‌های سرزمین موعود را بر اساس آن تأمین می‌نماید.
1. فعالیت‌های دولتی رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا
1ـ1. وزارت امور خارجه
«ادارة اول اروپا» وزارت امور خارجة رژیم اشغالگر قدس که با ایتالیا در ارتباط است، یک بخش فرهنگی و علمی دارد. ادارة همکاری‌های فرهنگی و علمی در این بخش، دایره‌ای با عنوان «هنر و ادبیات» دارد که کمک به ترویج «فرهنگ اسرائیلی»، پیشبرد ادبیات، تهیة فیلم، تنظیم برنامه‌های رقص باله، موسیقی و تئاتر و هنرهای تجسمی و کمک به شرکت در جشنواره‌های بین‌المللی از اهداف آن است. نظر به اهمیت راهبردی، شاخة همکاری‌های اسرائیل با کشورهای اسپانیایی‌زبان نیز به عنوان بخشی ویژه در آن فعالیت می‌نماید[1].
1ـ2. سفارت رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا
سفارت رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا، سه دپارتمان فعالیت‌های فرهنگی، فعالیت‌های اقتصادی و علمی، و نیز فعالیت‌های مطبوعاتی دارد. دپارتمان فرهنگی این سفارت‌خانه، متولی فعالیت‌های فرهنگی برون‌مرزی رژیم اشغالگر قدس در ایتالیاست. این فعالیت‌ها در چهارچوب قرارداد همکاری‌های فرهنگی انجام می‌یابد که مطابق دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا، یکی از مهم‌ترین مفاد آن، «اعطای فرصت مطالعاتی و کمک‌هزینة تحصیلی به دانش‌جویان ایتالیایی»، به‌ویژه یهودیان، برای مطالعة زبان عبری و فرهنگ یهودی به مدت یک سال تحصیلی و یا پژوهش در رشته‌ای دیگر در یکی از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی اراضی اشغالی است[2].
برخی مفاد قراردادهای فرهنگی دو کشور که ساختار حقوقی، مالی، اداری و... آن تفصیل بیشتری یافته‌است، نشانه‌های معناداری در واکاوی اهداف دیپلماسی فرهنگی طرفین به‌دست می‌دهد که دربارة رژیم اشغالگر قدس، به «ساختار فراهم‌سازی امکان سفر ایتالیایی‌ها، به‌ویژه یهودیان این کشور به اراضی اشغالی» بازمی‌گردد.
در ادامه، به مهم‌ترین بخش‌های این ساختار هم‌افزا و نیز رویکرد و عملکرد آن‌ها در پیگیری اهداف راهبردی این دیپلماسی فرهنگی فراگیر اشاره می‌شود:
1ـ3. آژانس یهودی سفر خروج[3]
در فهرست خدمات کنسولی پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی سفارت رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا، عنوان «سفر خروج» نیز به چشم می‌خورد که عیناً در قالب عنوان یک اولویت در فهرست فعالیت‌های فرهنگی این رژیم، در صفحة دپارتمان فرهنگی این سفارت در پایگاه مذکور نیز تکرار، و متولّی آن، آژانس یهودی سفر خروج معرفی شده‌است.
این آژانس که نام خود را از عنوان تاریخی سفر خروج یهودیان از مصر به سرزمین موعود به رهبری حضرت موسی(ع) مطابق متون عهد عتیق گرفته‌است، در ماه آگوست سال 2018 میلادی، «تعداد 379 برنامة جاری سفر به اراضی اشغالی»، همراه با هزینة رفت و برگشت، اقامت، پذیرایی، و یا حتّی پرداخت کمک‌هزینه در قالب شرکت در دوره‌های آموزشی دانشگاهی و گردهمایی‌ها، فعالیت‌های داوطلبانة فرهنگی و بشردوستانه، خدمت در گروه‌های امداد ترور، شرکت در دوره‌های آموزشی زبان عبری، مشارکت در اردوهای تفریحی‌ـ فرهنگی جوانان در اراضی اشغالی و... را خبررسانی نموده‌است.
این سفرها که غالباً با همکاری سفارت‌خانة کشورهای دارای جمعیت یهودی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود، برای پوشش علایق و سلایق طیف گسترده‌ای از مخاطبان برحسب سنّ و کشورشان طراحی می‌گردد و اولویت آن، فراهم‌سازی امکان سفر یهودیان سراسر جهان، به‌ویژه جوانان یهودی، به اراضی اشغالی به منظور ترغیب آنان به انتخاب این سرزمین به عنوان محل زندگی است. در عین حال، این سفرها به گونه‌ای طراحی شده که یهودیانی که به اراضی اشغالی سفر می‌کنند، حتّی در صورت تمایل نداشتن به ادامة زندگی در این اراضی نیز از شبکة صهیونیسم جدا نشوند و با سپری کردن دوره‌های‌آموزشی حین سفر، برای ایفای نقش رهبری و نیز مدیریت جوامع و انجمن‌های یهودی در کشور خود تربیت و آماده شوند[4].
1ـ4. آژانس اسرائیلی توسعة همکاری‌های بین‌المللی[5]
این آژانس در سال 1957میلادی تأسیس شد و زیر نظر وزارت امور خارجة رژیم اشغالگر فعالیت می‌کند و در شبکة گسترده‌ای با سازمان ارتش سری[6]، یونسکو[7]، بانک بین‌المللی توسعة آمریکای شمالی[8] و سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد[9] همکاری می‌کند و در آغاز تأسیس، هدف و چشم‌انداز خود را انتقال تجربة رژیم اشغالگر قدس به کشورهای در حال توسعه معرفی نموده‌است. این آژانس در راستای تحقق هدف خود، کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی کشاورزی، دانشگاهی، بهداشتی و پزشکی را برای افراد و سازمان‌هایی اجرا می‌کند که یهودیان در اولویت نخست آن قرار دارند و در ابعاد گسترده‌تری، با اهداف طرح «سفر خروج» همسو می‌نماید[10].
1ـ5. ساختار ایتالیایی‌سازی هم‌افزایی بین‌المللی
آژانس یهودی سفر خروج یا آژانس اسرائیلی توسعة همکاری‌های بین‌المللی و دیگر آژانس‌های مشابه، ساختارهای صهیونیستی بین‌المللی هستند که مطابق دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس، باید در کشور میزبان بومی‌سازی شوند. در ایتالیا، این فرایند بازوهایی اجرایی دارد که مهم‌ترین مشارکان دپارتمان فعالیت‌های فرهنگی سفارتِ رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا، در خدمت تحقق دیپلماسی فرهنگی این رژیم هستند که در ادامه، به معرفی حلقة واسط این دپارتمان و مشارکان آن خواهیم پرداخت.
1ـ6. انجمن دوستی ایتالیاـ اسرائیل
این انجمن، پیکرة مرئی لابی صهیونیستی ایتالیا، در نقطة پیوند آن با دپارتمان فرهنگی سفارت رژیم اشغالگر قدس در ایتالیاست. انجمن دوستی ایتالیا ـ اسرائیل شبکة گسترده‌ای از انجمن‌های وابسته‌ای است که دیگر انجمن‌های ساختار هم‌افزایی، زیر نظر آن‌ها فعالیت می‌کنند[11] و نمایندگان آن‌ها را در قالب نشست سالانه گرد هم می‌آورد و آنان را با تحولات اهداف راهبردی و راهکارهای کاربردی دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس آشنا می‌سازد. این انجمن علاوه بر برپایی نشست، همایش و نمایشگاه، نمایش فیلم و برپایی دوره‌های آموزشی، برنامه‌ریزی سفرهای آموزشی به اراضی اشغالی را مانند بخش‌های دیگر ساختار، در رأس اولویت‌های خود قرار داده‌است[12].
2. رهیافت‌های واکاوی ساختار دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا
1. در این ساختار، نهادهای بین‌المللی نظیر سازمان ملل‌متحد یا اتحادیة اروپا در کنار دیگر علل و دلایل، «یادمان نسل‌کشی یهودیان» را به مثابة یک متغیر منفی تاریخی برای تنظیم مثبت مناسبات راهبردی اخلاقی‌ـ اجتماعی و... خود به‌کار می‌برند. این در حالی است که احزاب سیاسی ایتالیا برحسب سابقة مشارکت تاریخی خود با فاشیست‌ها و یا مقابله با آنان، یادمان نسل‌کشی یهودیان را در کنار هر علت و دلیل دیگری، نوعی تقابل حزبی تبارشناختی یا مؤلفة ممانعت از بازگشت جریان‌های نژادپرستانه[13] و بیگانه‌هراس[14] لحاظ می‌نمایند. دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا، در مَثَل به موج‌سواری می‌مانَد که بر امواج جامعه‌شناختی و روان‌شناختی، میان کرانه‌های جامعة جهانی و ایتالیای شرمگین از نسل‌کشی محقق یا مفروض یهودیان سوار است. در چنین فضایی، به همان میزان که سازمان ملل متحد به عنوان نهادی پسانسل‌کشی، با یادمان نسل‌کشی یهودیان، بر اهمیت ماهوی خویش تأکید می‌نماید، اتحادیة اروپا نیز علایق اروپای پس از بحران‌های ناشی از سرگردانی یهودیان مخل نظم اقتصادی و... را دنبال می‌کند. همچنین، دو موج یهودیان صهیونیست و غیرصهیونیست نیز به سبب نبودِ کشوری یهودی‌نشین در وحشتی مشترک به سر می‌برند و رژیم صهیونستی بر موج خروشان حافظة تاریخی این قوم، به سوی ساحل امن خویش پیش می‌راند. این یادمان چون بادی وزان، امواج برخاسته از هر یک از کرانه‌هایی که پیش از این تشریح شد را همسو می‌سازد و به همان میزان که عملکرد سیاسی رژیم اشغالگر را در اذهان عمومی و جامعة جهانی توجیه می‌کند، منطق «سفر خروج» را نیز فراهم می‌سازد که رویة دیگر دیپلماسی فرهنگی یادمان است.
2. چنان‌که از متون سنت کاتولیکی و یا حتّی آثار ادبی اروپایی برمی‌آید، تصویر تاریخی جامعة یهودیان پیشانسل‌کشی، تصویر چندان مثبتی نیست. بازگشت‌های تاریخی ایدة جداسازی، راندن و پاکسازی جامعه از یهودیان، بر مبنای همین تصویر تاریخی منفی شکل گرفته‌است. در عین حال، زمینه‌سازی سفر به سرزمین‌های اشغالی و نمایش پیشرفت‌های رژیم اشغالگر، خود تلاشی تاریخی است برای بازسازی تصویری که بر اساس پیشرفت‌های پس از اشغال اراضی به آن نسبت «سرگردانی» داده شده‌است و بدین گونه، اشغال را نیز توجیه می‌نماید.
3. یادمان سرگردانی و نسل‌کشی محقَّق یا مفروض یهودیان، به انسجام درونی جامعة ایشان انجامیده‌است و تمرکز دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر بر این موضوع، این رژیم را از هم‌افزایی ساختارهای بین‌المللی یهودی برخوردار ساخته که در پاره‌ای موارد، حتی موضعی ضد صهیونیستی دارند.
4. در عین حال، صهیونیسم به عنوان گونه‌ای فقه سیاسی یهود، یک ایدئولوژی دینی بنیادگرا و ارتجاعی است که حکومت دینی مرتجع و بنیادگرایی بر مبنای آن شکل گرفته‌است و مرزهای بنیادگرایی آن تا بدان حد ارتجاعی است که مرزهای سیاسی جهان معاصر را به مرزهای روایی سرزمین موعود در عهد عتیق ارجاع می‌دهد. بی‌شک بُردار تاریخی اندیشه در چنین ایدئولوژی دینی بنیادگرا و ارتجاعی، با بُردار تاریخی نهادهایی نظیر سازمان ملل متحد که مشروعیت خود را بر مبنای ایدة پیشرفت تاریخی اخذ می‌نمایند، در تضاد است و برای رفع این تضاد، ناگزیر از یافتن راهی برون‌شو می‌باشد که در جامعه‌ای مانند ایتالیا که وجاهت خود را در گذار از فاشیسم و نسل‌کشی تعریف می‌کند، دوچندان اولویت خواهد یافت. این ایدئولوژی علاوه بر مخالفان بیرونی، مخالفان درونی و منتقدان بسیاری در جامعة جهانی یهودیان نیز دارد. با وجود این، رژیم اشغالگر قدس، دیپلماسی فرهنگی خود را بر پایة خوانشی از صهیونیسم نهاده که بر مبنای آن، یهودیت به عنوان یک قومیت، ماهیتی غیرتبلیغی دارد و در بنیان‌های تاریخی خود، «سفر خروجِ» این قومیت برای سکونت در سرزمین موعود، به شکل‌گیری یک ملیت انجامیده‌است. با این خوانش، برنامه‌ریزان دیپلماسی فرهنگی این رژیم، با واگذاری فعالیت‌های دینی به شبکه‌های محلّی و ملّی و نیز هماهنگ‌کنندگان جهانی ایشان، توان تمام منازعات فقهی این شبکة دینی، قومی و ملّی را کاسته‌اند و با بهره‌گیری از توان‌های تفکیکی شبکه‌های قومی و ملّی، از بالاترین بهره‌وری هم‌افزایانه با این شبکه‌ها، در تأمین اهداف دیپلماسی فرهنگی خود بهره‌مند گردیده‌اند.
5. جامعة جهانی یهود به طور عام، و رژیم اشغالگر قدس به طور خاص، دیپلماسی فرهنگی تحقیق‌شده و آگاهانه‌ای را از بدو تأسیس در پیش گرفته‌است که طی چند دهه، در برنامه‌ریزی و اجرا نیز به سطح بهره‌برداری و سوددهنده‌ای رسیده‌است.
6. اطلاع دقیقی از بودجة فرهنگی رژیم اشغالگر قدس یا دیگر مراکز، انجمن‌ها و... جهانی یهودیان در دست نیست، اما چنان‌که از واکاوی ساختارهای آن‌ها برمی‌آید، «نیازمند بودجة چندانی نیست» و بیشتر با طراحی دقیق، بهره‌وری بالایی دارند. بهره‌وری این ساختارها، با برنامه‌ریزی شبکه‌های هم‌افزایی، نمودار تصاعدی نیز داشته‌است. بر این اساس، اگرچه در وهلة نخست، صدها عنوان برنامة «سفر خروج» بسیار پرهزینه می‌نماید، اما نگاهی اجمالی به شمار پشتیبانان و نحوة هم‌افزایی آنان، نشان از هزینه‌ای منطقی دارد که می‌تواند به استمرار و توفیق این طرح منجر گردد[15]. از این رو، «توفیق یا عدم توفیق دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس را به همان میزان که باید با کارهایی که این رژیم انجام می‌دهد، ارزیابی کرد، باید با کارهایی که بیهوده انجام نمی‌دهد نیز سنجید» و یا به همان میزان که بهره‌وری دیپلماسی فرهنگی این رژیم با شبکة هم‌افزایی خود سنجیدنی است، در نسبت با آنچه که از اصطکاک با آن پرهیز می‌کند نیز قابل ارزیابی است.
7. دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس نمونة یک «دیپلماسی فرهنگی مینیمالیستی»[16] است که به جای انجام تمام فعالیت‌های فرهنگی که می‌توان در جامعة میزبان انجام داد، با آگاهی به آنچه می‌خواهد، صرفاً آنچه را که برای نیل به هدف باید انجام دهد، انجام داده‌است و نیز واقف است که چگونه باید آن را به انجام برساند. از این رو، بُردار راهبردی دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس در ایتالیا بین کمترین نقاط ممکن، یعنی دو نقطة «یادمان» از یک سو، و «سفر خروج» از سوی دیگر، امتداد یافته‌است.
8. یادمان همان کارکرد «پالایش»[17] در سوگنامه[18] را ایفا می‌کند که با برانگیختن ترس و شفقت مخاطب، هیجانات منفی او را پس از برانگیختن، تخلیه و پالایش می‌نماید. توفیق برنامة یادمان در این است که مخاطبانِ ترس از تکرار بیگانه‌هراسی و چرخه‌های خشم و خشونت و نیز شرم‌های جمعی تاریخی از آن، به‌ویژه در ایتالیا اندک نیستند و هویت نهادهای بین‌المللی نظیر سازمان ملل متحد و اتحادیة اروپا نیز به آن وابسته است. در عین حال، یادمان، خودِ رخداد نیست و همین فاصله‌گذاری است که در امنیت آن، پالایش جامعة جهانی را ممکن می‌سازد. بدین ترتیب، بُردار ترسیمی دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس، دهشت و شرمی را برمی‌انگیزد که یادمان آن، هویت نهادهای بین‌المللی است که با مساعدت به تکرار هر سالة آن، هویت خویش را بازمی‌یابند و یادآور می‌شوند. این یادآوری به نوبة خود، آن درد را زنده نگاه داشته‌است و زنده ماندن آن درد، بی‌درمانی آن را القا می‌نماید و بدین نتیجة روان‌شناختی انجامیده که تنها می‌توان مسکّنی برای آن تجویز نمود. یادمانی بودن، یعنی تعلق به گذشته، مسکّنی است که در عهد عتیق، آن سرزمین موعود با «سفر خروج» مَسکن یهودیانی شده‌است و با تکرار «سفر خروج»، درد دهشت و شرم تاریخی جامعة جهانی از نبودشان در سرزمین موعود نیز از پیکر این جامعه سفر خواهد کرد. در نسخة دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس، «سفر خروج» در تقویمی توأمان با «یادمان»، گاه‌شمار دریافت مسکّن برای درد ناشی از وحشت و شرمی است که هر سال بازتولید می‌شود و هویت رژیم اشغالگر و نهادهای بین‌المللی حامی آن به یک میزان به آن وابسته‌است.
9. اگر آرمان «سفر خروج» بازگشت تمام یهودیان جهان به سرزمین موعودشان است، این آرمان بدون توسعة اراضی اشغالی ممکن نخواهد بود که این خود نیازمند توجیه بین‌المللی در چرخه‌ای تدریجی است و در جریان آن، هر ساله یادمان باید به همان میزان که یهودی به اراضی اشغالی سوق می‌دهد، در توجیه توسعه‌طلبی رژیم اشغالگر در اشغال اراضی بیشتر، همدلی بیشتری در اذهان عمومی و عرصه سیاست بین الملل ایجاد کند. از اینرو، رژیم اشغالگر قدس، به جای خوانشی منتقم یا آخرالزّمانی از سوگنامه‌ای که دیپلماسی فرهنگی خود را بر مبنای آن نوشته‌است، با اتخاذ «ساختار تدریجی» و طراحی «کُندی تعامدی» در آن، موازنة تجدید توان یادمان با پمپاژ سفر خروج، همدلی اذهان عمومی و نیز همکاری جامعة بین‌المللی و توسعة اراضی اشغالی را برقرار می‌سازد.
10. در این چرخه، همچون کوه یخی که بخش اعظم آن در ژرفنای آب‌های سرد پنهان است، محتمل است که دینامیسم[19] استمرار هم‌افزایی دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس نیز با نظر به ساختار روان‌شناختی مبتنی بر آن، اعماق پنهانی داشته باشد که «به صورت منطقی، بازتولید تکرار چرخه‌های بیگانه‌هراسی از یهودستیزی به اسلام‌هراسی و... نیز می‌تواند در آن پنهان باشد». در این مختصات کلان، هندسة دقیق دیپلماسی فرهنگی رژیم اشغالگر قدس زمانی بهتر هویدا می‌شود که در نظر داشته باشیم این رژیم حتّی در ایتالیا به همان اندازه که دوستانی دارد، دشمنانی نیز دارد. اگرچه این مختصات دقت محاسباتی رژیم اشغالگر را دوچندان آشکار می‌سازد، اما در عین حال، چهرة واقعی آن، یعنی دقت بندبازانه‌ای را برملا می‌کند که روی دیگر آن، سقوط است!
[1]. See: http://mfa.gov.il
[2]. See: http://embassies.gov.il/rome/
[3]. Aliya
[4]. See: www.jewishagency.org
[5]. Israel’s Agency of International Development Cooperation (MASHAV)
[6]. L’Organisation de l’armèe secrete (OAS)
[7]. UNESCO
[8]. North American Development Bank (NADB)
[9]. Food and Agriculture Organization of The United Nations (FAO)
[10]. See: http://mfa.gov.il/mfa/mashav/
[11]. Federazione Associazioni Italia Israele; See: www.federazioneitaliaisraele.it.
[12]. See: www.italiaisraeletoday.it
[13]. Racist
[14]. Xenophobic
[15]. آژانس یهودی اسرائیل در سال 2017 میلادی در کل، 864 هزار دلار بودجة تخصیصی کمک‌های امنیتی را در سراسر اروپا صرف فعالیت فرهنگی نموده‌است. در آمریکای لاتین، این رقم 504 هزار دلار بود. در اتحاد جماهیر شوروی سابق، خاورمیانه و سراسر آسیا این رقم 261 هزار دلار و سرانجام، در آفریقا این رقم 108 هزار دلار بوده‌است. برای اطلاعات تفصیلی در این زمینه نگاه کنید به:
The Jewish Agency for Israel, 2017 Performance Report.
The Jewish Agency for Israel, 2017 Financial Report.
طبق گزارش ماه ژوئن سال 2018 میلادی، این بودجه برای برنامه‌های سفر خروج سال 2018 میلادی، بالغ بر 363 هزار دلار است. برای اطلاعات تفصیلی در این زمینه نگاه کنید به:
The Jewish Agency for Israel, 2018 Operating Budget by Strategic Areas of Activity, June 2018.
[16]. Minimalist
[17]. Katharsis
[18]. Tragedy
[19]. Dynamism
نظر شما